Anadolu coğrafyası’nda mürverin doğal olarak yetiştiği yörelerde bu güzele gönül verenler onu bahçelerine de davet ederler. Anadolu’da yöresel kullanımları çoğunlukla şifa amaçlı olmuş, mutfak tarifleri varsa da az. Şifa amacıyla ve/veya çiçeklerine bakma ve kokusuna yakın olma amacıyla başlayan bu sevda ev bahçeciliğinden öteye pek gitmemiş. Oysa Avrupa’da -tüm Avrupa ülkelerinde değilse de- aynı türün yetiştiriciliği uzun yıllardır yapılır.
Aslında yetiştiricilikle, daha doğrusu fidan üretimiyle ilgili bilgiler -çoğunlukla Avrupa menşeli olarak- Türkçe kaynaklarda yer alalı onlarca yıl olmuş. Ama pratiğe aktarılması gerçekleşmemiş veya kısa soluklu çalışmalar olarak kalmış.
Özel fidanlıkların talep doğrultusundaki üretimleri, Orman Fidanlıklarının ihtiyaca yönelik oldukça sınırlı üretimleri dışında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün araştırmaları (Çiğdem Yavuz öncülüğünde yürütülen, mürverin farklı çeşitleriyle, uyumlarıyla ve şifalı maddelerin karşılaştırmalı analizleri üzerine araştırmalar) gibi çalışmalarla üretimlerine yönelik uğraşlar olmuş.
Son yıllarda mürver üretimi ve hatta yetiştiriciliğinde Türkiye’de atılan ilk sağlam adımlara baktığımızda işin arkasında yalnızca yararlı olma, iş yapma, araştırma güdülerini görmüyorum; bunlarla beraber veya bunların haricinde bir ilgi ve sevgi de görüyorum. Kurumlar üzerinden seyreden mürver üretimlerini incelediğimizde, mesela, dört beş sene önce Kütahya’da belediye bünyesindeki Hekim Sinan Tıbbi Bitkiler Araştırma Merkezi’ndeki üretim çalışmaları, arkasından Burhaniye’de, Balıkesir Belediyesi bünyesindeki Baçem’deki üretim çalışmaları ve kurulan mürver bahçesi.
İki yerin ortak noktası olarak belediye bünyelerinde olmalarını görüyoruz ama arkada başka bir ortak nokta var: Nazım Tanrıkulu. Bir mürversever olduğu açık. Nerede görev yapsa mürver yetiştiriciliğini gündeme getirmiş. Kitabında da (Tıbbi Bitkileri Doğru Kullanma Rehberi) mürverleri biraz kayırmış gibi geldi bana.
Yazmadığı, söylemediği için bilmediğimiz ama başından beri Mürver Severler Cemiyeti üyesi olan kim bilir kaç kişi var. Yazdığı, söylediği halde bilmediklerim, gözümden kaçmış olanlar da var, yani kesin vardır. Mürver hakkında araştıran, yazan pek çok kişi; kimi sevdiği için, kimi revaçta olduğundan, kimi de araştırma boşluğu gördüğünden. Ama, eminim, hangi nedenden dolayı olursa olsun mürverle çalışmak bir ilgi ve sevgiyi de getiriyordur zaman içinde. Yani, aslında emin değilim.
***
Ayvacık’ta cuma pazarına denk geldiğim bir günde park yeri ararken tesadüfen girdiğim bir sokakta, bahçe duvarından kendini dışarıya veren koca bir mürver çıktı karşıma. Kasabanın farklı yerlerine girdim, çıktım ama daha başka mürverli bir bahçe görmedim. Varsa da az olduğu belli. Herkes alıştığı meyveleri, çiçekleri dikerken bu bahçeye mürveri diken ellerin sahibi kim? Tanışmasam da o evde yaşadığını bilmek veya düşünmek hoşuma gidiyor.
ARKASI YARIN…
taşlıbahçe 